Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ;

Η προσοχή ως νοητική λειτουργία, είναι ένας όρος, που αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο επεξεργαζόμαστε ενεργά συγκεκριμένες πληροφορίες στο περιβάλλον μας. Η προσοχή ορίζεται ως η ποιότητα της αντίληψης, η οποία λειτουργεί ως φίλτρο εξωτερικών ερεθισμάτων, επιλέγοντας το πιο σημαντικό και δίδοντας προτεραιότητα σε αυτήν την συγκεκριμένη δραστηριότητα. Επιπλέον, ο μηχανισμός αυτός ελέγχει και ρυθμίζει μια ποικιλία νοητικών λειτουργιών, από την απλή μάθηση μέχρι  μια πιο σύνθετη συλλογιστική. Η λειτουργία της προσοχής τροποποιείται ανάλογα με τα ερεθίσματα και αυτά την επηρεάζουν είτε με θετικό είτε με αρνητικό τρόπο.

Σύμφωνα με το neuronup.com (2017), υπάρχουν πέντε διαφορετικές λειτουργίες της προσοχής:

• Σταθερή προσοχή: η ικανότητα συνεχούς εστίασης σε ένα έργο ή ένα συμβάν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό το είδος προσοχής ονομάζεται επίσης και επαγρύπνηση.
• Επιλεκτική προσοχή: η ικανότητα να κατευθύνετε την προσοχή και να εστιάζετε σε μια εργασία χωρίς διακοπή ή παρέμβαση από εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες ή ερεθίσματα.
• Εναλλασσόμενη προσοχή: η δυνατότητα γρήγορης μετατόπισης της προσοχής από μία εργασία σε μια άλλη.
• Ταχύτητα επεξεργασίας: ο ρυθμός με τον οποίο ο εγκέφαλος εκτελεί ένα έργο (αυτό θα ποικίλει προφανώς ανάλογα με το έργο και ανάλογα με άλλες εμπλεκόμενες νοητικές λειτουργίες). Είναι μετρήσιμη και είναι ο χρόνος που έχει περάσει, από την εμφάνιση ενός ερεθίσματος μέχρι να ανταποκριθεί το άτομο.
• Σύνδρομο παραμέλησης (Ηemineglect): η δυσκολία ή η ανικανότητα να κατευθύνετε την προσοχή στη μία πλευρά (συνήθως στην αριστερή πλευρά) του «αντιληπτικού» πεδίου ή του ίδιου του σώματος.

Γιατί είναι σημαντική η προσοχή;

Η προσοχή είναι το κλειδί για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε δραστηριότητας της καθημερινής ζωής, διευκολύνοντας την αντίληψη, τη μνήμη και τη μάθηση. Η προσοχή μας επιτρέπει να ρυθμίζουμε τις εισερχόμενες πληροφορίες, για την εκτέλεση ενός έργου, να απορρίπτουμε ό, τι δεν είναι σημαντικό, εστιάζοντας στην γνώση και επιτρέποντάς μας να ανταποκριθούμε σε περισσότερες από μία δραστηριότητες.

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΝΟΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΝΟΙΑ ΤΥΠΟΥ ALZHEIMER

Η προσοχή επηρεάζεται από τη νόσο του Alzheimer με έναν διαφορετικό τρόπο: ενώ η σταθερή προσοχή επηρεάζεται ελάχιστα, η επιλεκτική και διαμοιραζόμενη προσοχή θα επηρεαστούν σημαντικά, καθώς εξελίσσεται η ασθένεια. Στα πιο ήπια στάδια της νόσου Alzheimer, υπάρχουν δυσκολίες στην αναγνώριση σύνθετων ή καινούργιων αντικειμένων, παρόμοιων χρωμάτων, νέων προσώπων, χώρων με περίπλοκη οργάνωση και μέρη του σώματος. Στα μεσαία στάδια της νόσου, η αναγνώριση γνωστών αντικειμένων ή μυρωδιών, τα πρόσωπα γνωστών και μεταβάλλονται συχνά οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι για την απλή οργάνωση. Υπάρχει συχνά δυσκολία στην αναγνώριση του ίδιου του σώματος και στον διαχωρισμό των χρωμάτων, με εξαίρεση το κόκκινο, το κίτρινο, το μπλε, το πράσινο και το μαύρο. Στον τελευταίο στάδιο ή σε προχωρημένα στάδια της νόσου Alzheimer, οι ασθενείς δεν μπορούν να αναγνωρίσουν το πρόσωπό τους, ούτε σε φωτογραφίες, ούτε μπροστά στον καθρέφτη, ούτε κάποιων συγγενών, τα περισσότερα αντικείμενα, χρώματα και χώρους με πολύ απλή χωρική οργάνωση. Είναι επίσης απαραίτητο, να λάβουμε υπόψη μας και άλλες πτυχές που μπορεί να επηρεάσουν την προσοχή, όπως η κατάθλιψη και η κατανάλωση ορισμένων ψυχιατρικών φαρμάκων.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΝΟΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ:

Τα παιχνίδια για την ενίσχυση της προσοχής σχετίζονται με εκείνα στα οποία απαιτείται οπτική οξύτητα, διάκριση, οπτική συσχέτιση, προσανατολισμός ή / και ακουστική αναγνώριση. Πρόκειται για παιχνίδια όπως παζλ, αντιστοίχιση, εύρεση αριθμών ή αναζήτηση αντικειμένων σε περιβάλλον. Τα Serious Games που συνιστώνται για την ενίσχυση αυτής της νοητικής λειτουργίας είναι τα εξής:

• Σχήματα (Shapes)
• Bingo
• Κινησιοθεραπεία
• Supermarket
• Διπλό έργο
• Ολοκληρωμένη άσκηση στον εγκέφαλο (Complete brain workout )
• Παιχνίδι Λέξεων (Word games)